يوقتىن ھېچ نەرسە بار بولمايدۇ ۋە ھېچ بىر بار نەرسە يوق بولمايدۇ” دېيىشىدۇ. بۇنى قانداق چۈشىنىش كېرەك؟”

يوقتىن ھېچ نەرسە بار بولمايدۇ ۋە ھېچ بىر بار نەرسە يوق بولمايدۇ” دېيىشىدۇ. بۇنى قانداق چۈشىنىش كېرەك؟”

  ئۈچىنچى سوئال: بۇرۇن دۈشمەن، ھازىر دوست بولغان ۋە ھىدايەتكە ئېرىشكەن كىشى دەيدۇكى: شۇ زاماندا ناھايىتى راۋاج تاپقان پەيلاسوپلار «يوقتىن ھېچ نەرسە بار بولمايدۇ ۋە ھېچ بىر بار نەرسە يوق بولمايدۇ. پەقەت بېرىكىش ۋە پارچىلىنىشلارلا كائىنات زاۋۇتىنى ھەرىكەتلەندۈرىدۇ» دېيىشىدۇ. بۇنى قانداق چۈشىنىش كېرەك؟

  جاۋاب: مەۋجۇداتقا قۇرئان نۇرى بىلەن قارىمىغان پەيلاسوپلارنىڭ ئەڭ راۋاج تاپقانلىرى، تەبىئەت ۋە سەۋەبلەر ۋاسىتىسى ئارقىلىق بۇ مەۋجۇداتنىڭ شەكىللىنىشىنى ۋە پەيدا بولۇش مەسلىسىنى، يۇقىرىدا ئىسپاتلىغان ئۇسۇلدا، ئىمكانسىزلىق دەرىجسىدە مۈشكۈل كۆرگەنلىكىدىن ئىككى قىسىمغا ئايرىلدى.

  بىر قىسمى سەۋفەستائى بولۇپ، ئىنسانىي سېزىملارنىڭ بىرى بولغان ئەقىلدىن ئىستىپا بېرىپ، ئەخمەق ھايۋانلاردىنمۇ تۆۋەن چۈشۈپ، بۇ ئالەمنىڭ بارلىقىنى ئىنكار، ھەتتا ئۆزلىرىنىڭ بارلىقىنىمۇ ئىنكار قىلىشنى، زالالەت يولىدىكىدەك تەبىئەتنى ياراتقۇچى دەپ تونۇشقا قارىغاندا تېخىمۇ ئوڭاي ۋە ئۇيغۇن كۆرگەنلىكلىرىدىن ھەم ئۆزلىرىنى، ھەم كائىناتنى ئىنكار قىلىپ مۇتلەق جاھالەت پاتقىقىغا پېتىشقاندۇر.

  ئىككىنچى گورۇھ بولسا: زالالەتتە، سەۋەب ۋە تەبىئەتنىڭ ياراتقۇچى بولۇش نۇقتىسىدا، بىر چىۋىن ۋە بىر ئۇرۇقنىڭ يارىتىلىشىدا چەكسىز مۈشكىلات بولىدىغانلىقى، ھەمدە ئەقىل تەسەۋۋۇر قىلالمىغۇدەك بىر ئىقتىدار لازىم بولىدىغانلىقى ئۈچۈن، مەجبۇرى ھالدا «يارىتىش»نى ئىنكار قىلىدۇ. «يوقتىن بار بولمايدۇ» دەيدۇ. يوق قىلىشنىمۇ ئىمكانسىز كۆرۈپ «بار يوق بولمايدۇ» دەپ ھۆكۈم قىلىشىدۇ. پەقەتلا ئاتوملارنىڭ ھەرىكىتى ۋە تاسادىپى «شاماللار» نەتىجىسىدىكى بېرىكىش ۋە پارچىلىنىش، ھەمدە تارقالماق ۋە توپلانماق دەپ ئاساسسىز خىياللارنى قىلىدۇ.

  مانا كەل، ئەخمەقلىقنىڭ ۋە جاھالەتنىڭ ئەڭ تۆۋەن دەرىجىسىدىكى، بىراق ئۆزىنى ئەقىل جەھەتتە ئەڭ ئۈستۈن دەپ چاغلىغان ئادەملەرنى كۆر ۋە زالالەتنىڭ ئىنساننى نەقەدەر مەسخىرىگە قالدۇرىدىغانلىقىنى ۋە تولىمۇ پەس ۋە دۆت قىلىدىغانلىقىنى بىل، ئىبرەت ئال!

  ئەجەبا ھەر يىلدا ھايۋان ۋە ئۆسۈملۈكلەرنىڭ تۆت يۈز مىڭ تۈرىنى تېزلا يەر يۈزىدە ئىجاد قىلغان، ئاسمان ۋە زېمىننى ئالتە كۈندە ياراتقان ۋە ھەر باھاردا، ئالتە ھەپتىدە كائىناتتىنمۇ سەنئەتلىك، ھىكمەتلىك، جانلىق بىر كائىناتنى قۇرۇپ چىققان ئەزەلى بىر قۇدرەتكە كۆز يۇمۇپ، ئىلىم دائىرىسىدە لايىھەلىرى، ئۆلچەملىرى بەلگىلەنگەن ئىلمىي تۈردىكى مەۋجۇداتلارنى (كۆزگە كۆرۈنمەيدىغان بىر رەڭ بىلەن يېزىلغان كۆرۈنمىگەن بىر خەتنى، بىر ماددىنى سۈرۈش بىلەنلا كۆرسەتكەنگە ئوخشاش) ناھايىتى ئوڭاي ھالدا، سىرتقى جەھەتتە بارلىقى بولمىغان ﷲنىڭ ئىلمىدىكى مەۋجۇداتقا سىرتقى «بارلىق» ھالىتى بېرىشنى ئۇ ئەزەلى قۇدرەتتىن ئۇزاق كۆرۈش ۋە يارىتىشنى ئىنكار قىلىش، ئاۋۋالقى گورۇھ بولغان سەۋفەستائىلەردىنمۇ ئەخمىقانىلىق ۋە جاھالەتتۇر. بۇ بەدبەختلەر بەكمۇ ئاجىز بولغانلىقتىن پەقەتلا جۈزئى ئىختىيارىدىن باشقا قوللىرىدا ھېچ نەرسىنىڭ بولمىغانلىقى، فىرئەۋنلاشقان ئۆز نەفىسلىرى ھېچ بىر نەرسىنى يوقىتالمىغان ھەم يوقىتىۋېتەلمىگەنلىكى ۋە بىر دانە ئاتومنى ياكى بىر ماددىنى يوقتىن ئىجاد قىلالمىغانلىقلىرى، شۇنداقلا ئىشەنچ باغلاۋاتقان سەۋەب ۋە تەبىئەتلىرىنىڭمۇ قوللىرىدىن يوقتىن بار قىلىشنىڭ كەلمىگەنلىكى ئۈچۈن، ئەخمەقلەرچە «يوقتىن بار بولمايدۇ، بار يوق بولمايدۇ» دەپ، بۇ باتىل ۋە خاتا قائىدىسىگە، قادىرى مۇتلەق بولغان ﷲنىمۇ تەتبىقلىغۇسى كېلىدۇ.

  شۇنداق، قادىرى زۇلجالال بولغان ﷲنىڭ ئىككى شەكىلدىكى ئىجادىيىتى، يارىتىشى بار.

  بىرى: ئىختىرا ۋە ئىبدا بىلەن. يەنى يوقتىن بار قىلىدۇ ۋە ئۇ بارلىققا لازىم بولغان نەرسىنىمۇ يوقتىن ئىجاد قىلىپ بېرىدۇ.

  يەنە بىرى: ئىنشا ۋە سەنئەت بىلەن. يەنى، ھىكمىتىنى ۋە نۇرغۇنلىغان ئىسىملىرىنىڭ جىلۋىلىرىنى كۆرسىتىشتەك ھىكمەتلەر ئۈچۈن، كائىنات ئېلېمىنتلىرىدىن بىر قىسىم مەۋجۇداتنى قۇرۇپ چىقىدۇ، ئۆز ئەمرىگە بويسۇنغان بارلىق ئاتوملارنى ۋە ماددىلارنى رىزىق بېرىش قانۇنى بىلەن ئۇلارغا ئەۋەتىپ ئۇ يەردە خىزمەت قىلدۇرىدۇ. شۇنداق، قادىرى مۇتلەقنىڭ ئىككى شەكىلدە: ھەم ئىبدا، ھەم ئىنشا شەكلىدە ئىجادىيىتى بار. بارنى يوق قىلىش ۋە يوقنى بار قىلىش ئەڭ قولاي، ئەڭ يىنىك، بەلكى دائىملىق ئومۇمىي بىر قانۇنىدۇر. ھەربىر باھاردا ئۈچ يۈز مىڭ تۈرلۈك جانلىق مەخلۇقاتلارنىڭ شەكىللىرىنى، سۈپەتلىرىنى، بەلكى زەررىلىرىدىن باشقا بارلىق ئەھۋاللىرىنى يوقتىن بار قىلغان بىر قۇدرەتكە قارشى «يوقنى بار قىلالمايدۇ» دېگەن ئادەم يوق بولىشى كېرەك!

  تەبىئەتنى تاشلاپ ھەقىقەتكە ئۆتكەن زات دەيدۇكى: ﷲقا زەررىلەر سانىچە شۈكۈر ۋە ھەمدۇسانا ئېيتىمەنكى، تولۇق ئىماننى قازاندىم، گۇمان ۋە زالالەتلەردىن قۇتۇلدۇم ۋە ھېچ شۈبھەم قالمىدى.

اَلْحَمْدُ لِلّهِ عَلَى دِينِ اْلاِسْلاَمِ وَ كَمَالِ اْلاِيمَانِ

﴿سُبْحَانَكَ لاَ عِلْمَ لَنَا اِلاَّ مَا عَلَّمْتَنَا اِنَّكَ اَنْتَ الْعَلِيمُ الْحَكِيمُ﴾


Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.